تداوم رکود اقتصادی در کنار تورم کمرشکن، از 2جناح برای کارگران دردسر ساز شده است. رکود اقتصادی که تعطیلی بنگاهها و کوچکتر شدن کارگاهها را بههمراه داشته است به بیکاری کارگران دامن زده و امنیت شغلی آنها را با مخاطره مواجه کرده است. کارگران در این شرایط بیشتر از آنکه به فکر بهبود اوضاع معیشتی خود باشند به فکر حفظ موقعیت شغلیشان هستند.
اصلیترین مطالبه کارگران در آستانه روز جهانی کارگر حول همین موضوع عنوان میشود. انجمنها و تشکلهای کارگری این بار این موضوع را به خواسته همیشگی کارگران در بهبود معیشت، ارجح دانستهاند. از سوی دیگر رشد نرخ تورم در سالهای اخیر کارگران را در گذران امور معمول زندگی با دشواری مواجه ساخته است.
هرچند که نرخ تورم از 40درصد به حدود 30درصد کاهش یافته است و در سالجاری نرخ دستمزد با افزایش مناسبتری نسبت به سالهای گذشته همراه شد اما شکاف تاریخی میان دستمزد کارگران و تورم، موجب شده است تا هر سال زندگی سختتری انتظار آنها را بکشد. کاهش قدرت خرید کارگران اما این روزها دغدغه اصلی آنها نیست. افت ظرفیت تولید و کاهش شیفتهای کاری در کارگاهها طی سالهای اخیر موجب شده تا خطر بیکاری به کابوس کارگران بدل شود.
یک فعال کارگری معتقد است که امنیت شغلی در شرایط اقتصادی اخیر بیشترین نگرانی را برای کارگران ایجاد کرده است. حمید حاجی اسماعیلی به همشهری گفت: کار، حیات کارگر است. کارگر میتواند با دستمزد پایین کنار بیاید اما بیکاری اساس خانواده کارگر را هدف میگیرد و نابسامانیهای اجتماعی را افزایش میدهد. به همین دلیل اصلیترین خواسته کارگران از دولت ایجاد رونق اقتصادی و اشتغالزایی است تا کارگران بدون نگرانی بتوانند به فعالیت مولد خود ادامه دهند.
ولیالله صالحی، نماینده کارگران در شورایعالی کار هم به موضوع امنیت شغلی اشاره میکند: معیشت پایدار در اولویت اول برای جامعه کارگری است. ضوابط باید طوری طراحی شود که نیروی کار دغدغه اشتغال نداشته باشد. وقتی کارگر چنین دغدغهای حین کار نداشته باشد، با شرایط بهتری برای مجموعه خود کار میکند. وزیر کار نیز طی روزهای گذشته بارها اعلام کرده است که اصلیترین اولویت دولت حفظ اشتغال موجود و سپس ایجاد اشتغال است. علی ربیعی نسبت به ورود فارغ التحصیلان جدید به بازار کار هشدار داده است و رشد اقتصادی 7درصدی را لازمه اشتغالزایی یک میلیونی در هر سال دانسته است.
اصلاح قانون کار و نظارت
اصلاح قانون کار سالهاست که در دستور کار قرار دارد اما همچنان نهایی نشده است. در اواخر فعالیت دولت دهم، پیشنویس آن به مجلس ارائه شد اما با انتقادهایی که جامعه کارگری و کارفرمایی نسبت به مواد آن داشتند، در دولت جدید، از مجلس بازگردانده شد و هنوز اصلاحات آن عملی نشده است. کارگران امیدوارند مشکلات بازار کار با اصلاح قانون حل شود. قراردادهای شفاهی که در قانون کار به رسمیت شناخته شده است، مشکلاتی را ایجاد کرده بهگونهای که در برخی کارگاهها بدون قرارداد از کارگران بیش از ساعت کاری و بدون رعایت مرخصیهای قانونی، کار کشیده میشود. فعالان کارگری معتقدند که اصلاح همین موضوع در قانون جدید 30درصد از مشکلات بازار کار را حل میکند.
تأمین اجتماعی، پناه کارگران
تأمین اجتماعی که وظایف آن را سازمان تأمین اجتماعی برای کارگران انجام میدهد نقشی حیاتی برای کارگران دارد. حمید حاجی اسماعیلی در این زمینه میگوید: «تأمین اجتماعی تکیهگاه و امید کارگر است هم در بخش سلامت هم برای آتیه و بازنشستگی مورد اهمیت است. اداره آن توسط دولت در کشورهای توسعه یافته منسوخ شده است. باید کارگر و کارفرما در این سازمان نفوذ داشته باشند.
فساد اقتصادی که در سالهای گذشته در این سازمان رخ داد نشان داد که مدیریت دولتی ضعیف بوده و منابع سازمان به خطر افتاده است.» با تغییر رویکرد سازمان تأمین اجتماعی در دولت جدید، کارگران امیدوارند حق بیشتری نسبت به گذشته از امکانات این سازمان داشته باشند. اعطای خدمات بیمهای جدید و افزایش سهم این سازمان در پرداخت هزینههای درمانی و دارویی در همین ماههای اخیر امید کارگران را برای بهبود وضعیت تأمین اجتماعی افزایش داده است.